ឯកឧត្តម ពៅ សុខ ទីប្រឹក្សាផ្ទាល់ សម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងប្រាប់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាននៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ថា សៀវភៅ«សម្តេច ហ៊ុន សែន កំពូលស្ថាបនិក និងបិតាសន្តិភាព» ដែលឯកឧត្តមចំណាយពេលប្រមាណ១០ឆ្នាំ ក្នុងការប្រមូលទិន្នន័យ និងសរសេរ និង មាន កម្រាស់ ជាង៦០០ទំព័រនេះ នឹងត្រូវចេញផ្សាយនៅចុង ខែតុលា ឆាប់ៗនេះ។
ឯកឧត្តមបានរម្លឹកថា ការចេញផ្សាយសៀវភៅនេះ ដើម្បីអបអរសាទរ ខួប២៩ឆ្នាំ នៃការចុះហត្ថលេខា លើកិច្ច ព្រម ព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ និងរម្លឹកពីអនុស្សាវរីយ៍ នៃព្រឹត្តិការណ៍ ដ៏ ជូរចត់ ឈឺចាប់វេទនារបស់ប្រជាជនខ្មែរទូទាំងប្រទេស អំឡុងពេលប្រទេសមានសង្គ្រាម។
ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ជាឫសគល់ នៃប្រជាធិបតេយ្យ ថ្ងៃ២៣តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ជាឫសគល់ នៃសន្តិភាព ថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ជាឫសគល់ នៃការអភិ វឌ្ឍ។ បើគ្មានកិច្ចព្រមព្រៀងប៉ារីសទេ នឹងគ្មានការបោះឆ្នោត គ្មានប្រជាធិបតេយ្យ គ្មានសន្តិភាព និងគ្មាន ការអភិវឌ្ឍឡើយ។
ឯកឧត្តមទីប្រឹក្សា បញ្ជាក់បន្ថែមថា នៅក្នុងសៀវភៅនេះ ក៏បង្ហាញផងដែរ ពីវីរភាពដ៏អង់អាចក្លាហាន របស់ ថ្នាក់នាំជាតិ នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាពិសេសសម្តេចតេជោនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែល បានលះបង់អាយុជីវិត លះបង់គ្រួសារ យកអាយុជីវិតធ្វើជាដើមទុន ដើម្បីស្វែងរកសន្តិភាព និងបញ្ចប់ សង្គ្រាម ទាំងស្រុងនៅកម្ពុជា។ នៅក្នុងសាវតារ នៃសៀវភៅនេះ សម្តេចហ៊ុន សែន ត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានប្រថុយយកជីវិតធ្វើជាដើមទុន ដើម្បីរំដោះជាតិចំនួន៣លើកធំៗ។ លើកទី១ នៅឆ្នាំ១៩៧០ ក្រោយពី ព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះករុណា សម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ពីរាជបល្ល័ង្ក លើកទី២ នៅថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៧ ពេលសម្តេច ដឹកនាំយុទ្ធមិត្តចំនួន៤នាក់ផ្សេងទៀតរត់ភៀសខ្លួនទៅកាន់ ប្រទេស វៀត ណាម និងទី៣ នៅឆ្នាំ១៩៩៦ នៅពេលសម្តេច អញ្ជើញទៅកាន់តំបន់ប៉ៃលិន និងសំឡូត ដើម្បី ទទួល បងប្អូនអតីតខ្មែរក្រហម ដែលធ្វើសមាហរណកម្មជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល។
ឯកឧត្តមទីប្រឹក្សា បញ្ជាក់ផងដែរថា សៀវភៅនេះ ក៏បានរម្លេចពីមហាគុណសម្បត្តិ គុណបំណាច់ ដ៏ធំធេង របស់ សម្តេច តេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងការធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដើម្បីជាតិមាតុភូមិ និងប្រជាជនកម្ពុជា។
ព្រឹត្តិការណ៍ នៃគុណបំណាច់ទាំងនោះ មានដូចជា៖
១៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ធ្វើឱ្យមានការប្រកាសបង្កើតរណសិរ្ស សាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិ ថ្ងៃ២ ធ្នូ នៅក្នុង ស្រុក ស្នួល ខេត្តក្រចេះ
២៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ធ្វើឱ្យមានការរំដោះជាតិ ពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត ថ្ងៃ៧មករា ឆ្នាំ ១៩៧៩
៣៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ធ្វើឱ្យមានច្រក ឈានទៅរកការចរចា ថ្ងៃ២ធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨៧ នៅហ្វ៊ែរអង់តាដឺណ័រ ៤៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ធ្វើឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១
៥៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ធ្វើឱ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ពហុបក្ស និងបង្កើតរបបរាជានិយម ឡើង វិញ នៅកម្ពុជា ឆ្នាំ១៩៩៣
៦៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ជាអ្នកបង្កើតឱ្យមានសន្តិភាព១០០ភាគរយជាស្ថាបនិក នៃការបញ្ចប់សង្គ្រាម ទាំងស្រុង នៅកម្ពុជា ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៨
៧៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ជាអ្នកធ្វើឱ្យមានរបបរាជាប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា
៨៖ សម្តេច ហ៊ុន សែន ជាអ្នកបង្កើតឱ្យមានការអភិវឌ្ឍនៅគ្រប់តំបន់ ជាពិសេសតំបន់សង្គ្រាម ជាប់ព្រំ ដែន ឱ្យទៅជាតំបន់ពាណិជ្ជកម្ម សហប្រតិបត្តិការ និងសន្តិភាព។
ឯកឧត្តមបញ្ជាក់ថា ខ្លឹមសារ នៃសៀវភៅទាំងមូល ក៏បង្ហាញអំពីតម្លៃ នៃសន្តិភាព និងការ អភិ វឌ្ឍ ព្រោះប្រ ទេសជាតិមួយ បើ គ្មានសន្តិភាពទេ ប្រទេសជាតិនោះ ក៏គ្មានការអភិវឌ្ឍដែរ។ ត្រឹមតែមានសន្តិភាព ក៏មានន័យថា មនុស្សគ្រប់រូប មានទ្រព្យសម្បត្តិ ដ៏មហាសាលមួយរួចទៅហើយដែរ៕
